1 października 2025 roku w Polsce zacznie obowiązywać system kaucyjny, którego celem jest poprawa recyklingu i redukcja odpadów. Mimo pozytywnego nastawienia społeczeństwa, wielu Polaków nie do końca rozumie jego zasady.
Z raportu Interzero „W pułapkach jednorazowości – czekając na kaucję” wynika, że aż 25% społeczeństwa nie wie o nadchodzących zmianach, a tylko co trzeci Polak prawidłowo rozumie mechanizm zwrotu opakowań.
Wiele osób mylnie sądzi, że przed oddaniem butelki trzeba będzie ją zgniatać (22%), odrywać nakrętkę (15%) lub usuwać etykietę (11%). Co ciekawe, najwięcej nieporozumień występuje w grupie najmłodszych respondentów.
System kaucyjny w Polsce – na czym polega i jak będzie działać?
System kaucyjny w Polsce to mechanizm, który ma na celu walkę z problemem nieodpowiedzialnego zarządzania odpadami, szczególnie z plastikiem.
Został zapowiedziany na 2025 rok i będzie polegał na wprowadzeniu kaucji za jednorazowe opakowania plastikowe, szklane i metalowe. Celem tego systemu jest zwiększenie recyklingu oraz zmniejszenie ilości odpadów, które trafiają na wysypiska.
Jakie są obawy Polaków wobec systemu kaucyjnego?
Pomimo optymizmu wobec nowego rozwiązania, część społeczeństwa obawia się jego uciążliwości. Do najczęściej wskazywanych problemów należą:
- brak możliwości oddania opakowań w każdym sklepie (42%),
- konieczność przechowywania opakowań w domu (20%),
- obawa przed wymogiem okazania paragonu, mimo że system ma być bezparagonowy (41%),
- duża odległość do punktu zwrotu (41%).
Czy system kaucyjny ułatwi gospodarowanie odpadami?
Eksperci podkreślają, że system kaucyjny może uprościć zarządzanie odpadami w gospodarstwach domowych.
Myślę, że nasze podejście jako mieszkańców w niczym się nie zmieni, ponieważ już teraz segregujemy plastik i oddajemy go do odpowiednich pojemników. Nowy system może jednak przynieść ułatwienie – będziemy mogli zwracać opakowania przy okazji codziennych zakupów.
– komentuje Paweł Lesiak, wiceprezes zarządu Interzero Polska.
Jakie będą stawki kaucji?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, wysokość kaucji wyniesie:
- 1 zł – dla szklanych butelek wielokrotnego użytku do 1,5 l,
- 50 gr – dla butelek PET do 3 l oraz metalowych puszek do 1 l.
Paweł Lesiak zauważa, że kwota 50 gr ma zostać stopniowo zwiększana, aby skuteczniej zachęcić konsumentów do oddawania opakowań.
Jak sklepy będą uczestniczyć w systemie kaucyjnym?
Zgodnie z ustawą, wszystkie sklepy sprzedające napoje w opakowaniach objętych systemem będą pobierały kaucję. Jednak obowiązek przyjmowania opakowań zwrotnych dotyczyć będzie jedynie sklepów o powierzchni powyżej 200 m².
Mniejsze placówki będą mogły do systemu przystąpić dobrowolnie.
Czy system kaucyjny wystartuje na czas?
Eksperci zwracają uwagę na możliwe opóźnienia we wdrażaniu systemu. Niska kara za niewdrożenie systemu w czwartym kwartale 2025 roku (10 gr za tonę) może skłaniać przedsiębiorców do odkładania inwestycji w jego uruchomienie.
Mam wrażenie, że większość producentów w ostatnim kwartale roku zdecyduje się na zapłatę kary zamiast ponoszenia kosztów związanych z budową systemu. Dlatego spodziewam się, że system w pełni zacznie działać dopiero w 2026 roku.
– przewiduje Paweł Lesiak.
System kaucyjny – krok w stronę ekologii
Mimo początkowych trudności, wprowadzenie systemu kaucyjnego to ważny krok w kierunku ochrony środowiska i zwiększenia poziomu recyklingu w Polsce.
Jego sukces zależy jednak od współpracy konsumentów, przedsiębiorców i władz lokalnych, a także od dalszych usprawnień na etapie wdrażania.
Newseria